Diyarbakır Halk Oyunları – Diyarbakır yöresi halay türüne giren oyunları kendi içinde barındırır. Yörede oyunlar genellikle coşkuyu, sevgiyi, hüznü, mertliği ve günlük doğa olaylarını içerir. Oyunlar çok eskiden bugünlere kadar gelmiştir. Bütün oyunlar yörenin yaşayış biçimi, sosyokültürel ilişkilerinden etkilenmiştir. Yöre oyunlarda işler adım genellikle bütün oyunlarda sağa doğrudur.
Diyarbakır’da halk oyunları; kına geceleri, düğün ve özel zamanlarda oynanır. Son zamanlarda Diyarbakır kültürünü tanıtmak amacı Eski Diyarbakır evleri restore edilip cafe ve eğlence merkezleri olarak yeniden halkın kullanımına sunuluyor bu tür eğlence mekanlarında da Diyarbakır halk oyunları oynanmaktadır. Yörede oyunlar genelde ağırdan başlayıp hızlanarak devam eder. Oyun formları genellikle aşağıdaki formlardaki gibidir.
- Düz çizgi,
- Karşılıklı iki çizgi,
- Yarım daire,
- Daire
Diyarbakır Halk Oyunları, parmaklar, kollar, omuzlar ve avuç içinin birleşmesi ile oynanmaktadır. Bazı oyunlar ise kollar serbest bir şekilde oynanılır.
Yörede bazı oyunlar belli araç-gereçler ile oynanır, Bu araç-gereçler genelde;
- Teşi,
- Bakraç,
- Tüfek,
- Sopa,
- Tırpan,
- Kepenek
Diyarbakır Halk Oyunları İsimleri
- Keşe-o
- Delile (Delilo)
- Govend (Halay)
- Harrani (Esmerim)
- Şuşane (Tek Ayak)
- Du-nıg (Çift Ayak)
- Çaçan
- Ağlamaklı
- Meryemo
- Papure
- Düzo
- Kadın Delilosu
- Kadın Halayı
Teşi
- Beri
- Teşi (Erkek)
- Hasat
- Gur-u Pez (Kurt Kuzu)
- Doğu
- Şur-u Mertal (Kılıç Kalkan)
- Çömçe Gelin
Diyarbakır Halk Oyunları Kostümleri
Diyarbakır yöresinde yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise çok soğuk geçer. Bu iklimin etkisiyle halk arasında birlik, beraberlik ve dayanışma da çok yoğundur. Bu yoğunluk gelenek ve göreneklere daha sıkı sarılmayı, inançlarına ve dinlerine daha fazla sahip çıkmayı beraberinde getirmiştir. Tüm bu gelenek ve göreneklere bağlılık, Diyarbakır yöresinin giyim kuşamını koruyup günümüze kadar gelmesinde etkili rol oynamıştır.
Diyarbakır Halk oyunları hakkında sizlere bilgi verdik şimdi de gelelim Diyarbakır Halk Oyunları Kostümlerine, Halk oynunları denince akla gelen bir diğer unsur ise halk oyunlarında giyilen kıyafetlerdir.
Kıyafetler bir yörenin özelliklerini yansıtır. Diyarbakır’ın yöresel özelliği sebebiyle giyim-kuşamın yeri çok önemlidir.
Diyarbakır Yöresinde giyilen kıyafetleri etkileyen unsurlardan bazıları;
Yörenin köklü tarihi geçmişi, bir çok kültürün beraber yaşaması ve kültür alışverişinde bulunması, benliğini kaybetmeden giyilen kıyafetleri etkilemiş ve bu etkileşim Diyarbakır Halk oyunları kıyafetlerine zenginlik katmıştır.
Yörenin iklimi, coğrafyası ve içinde bulunduğu ekonomik şartlar yöresel kıyafetler üzerinde etkili olup günlük yaşamda daha güzel görünüp, insanlar üzerinde güçlü gözükmek ve özel günlerde kendini öne çıkarmak faktörleri kıyafetler üzerinde önemli rol oynamıştır. Bölgede hâkimiyet kuran devletlerin kıyafetlerle ilgili koyduğu yasaklar ve önerdiği kıyafetler hiç şüphesiz ciddi birer etken olup kutsal kitaplar ve dini yayan insanlar giyilenler hakkında kesin hükümler verdiğinden dinsel inançlar bireylerin giyimi üzerinde ciddi anlamda etkiler bırakmıştır.
