Mani başta aşk olmak üzere hemen her konuda yazılabilen bir halk edebiyatı nazım türüdür. Bir çok mani çeşidi vardır. Şimdi bu yazıyı okuduğunuza göre mani hakkında az çok bilginiz vardır diye düşünüyor ve artık Diyarbakır Manilerine geçiyorum. Diyarbakır Manileri Kentin kendine özgü ağzı ile yazıldığı için bize anlatılan duyguyu daha basit aktarabilmektedir.
Diyarbakır Manileri
Diyarbekir Diyarım
Yâr Yitirdim Ararım
Gelen Geçen Yolcudan
Hergün Seni Sorarım..
Ahşam oldi vaht oldi
Sinem yara taht oldi
Çevirin sitarayi
Yar gelecek vaht oldi
Ahşam olur karalar
Çekilir Sitaralar
Yarsız yatağa giremem
Yatah beni paralar
Ahşam orada kaldi
Hançer yarada kaldi
Benim hep aklım fikrim
Karşi odada kaldi
Ay doğar elek gibi
Sevdiğim melek gibi
Koyninda memeleri
Dicle’de kelek gibi
Bağa gel bostana gelü
Zülfini destele gel
Eğer anan koymisa
Sen seni hastele gel
Bahçalarda nar misan
Heç kumar oynar misan
Beni hatirliyanda
Aşkımla yanar misan
Bu gece buraliyam
Ne bahti karaliyam
El beni aşık sanar
Cigerden yaraliyam
Dertliyem dermanım yoh
Köyliyem harmanım yoh
Yarim burdan savuşmiş
Heç benim haber yoh
Diyarbekir ozani
Çohtur destan yazani
Gurbet elde ölenin
Yohtur mezar kazani
Dicle kibi ah güzel
Gül menekşe tah güzel
Ben küçeden geçende
Pencereden bah güzel
Dicle kibi akmanam
Her çiçeği tahmanam
Babam görürse öldürür
Pencereden bahmanam
Atladım girdim bağa
Başım değdi yaprağa
Ben seni alacağam
Meger girem toprağa
Atımın başlığı yoh
Cebimin harçlıği yoh
Seni almayacağam
Babamın hoşliği yoh
Ataş koydum mankala
Zülfi değdi çangala
Sen orada ben burda
Nasıl bende can kala
Eyvana serdim kilim
Gel otur benim gülüm
Niye benden darıldın
Lal olsun benim dilim
Çitin uci cengari
ceng ile aldım yari
Gören masallah desin
Kimin var böyle yari
Elmayı atan bilir
Şeftali satan bilir
Bu ıssız gecelerde
Yalaguz yatan bilir
Gidisen bei apar
Yohsa kıyamet kopar
Ardın sıra göz yaşi
Arkan sora sel kopar
Giderim dur diyen yoh
Kebab oldum yiyen yoh
Ataştan komleg olsan
Benden gayri geyen yoh
Gökte yıldız perişan
Bellidır ‘aşka düşen
Sevdığına kavuşan
Yolumuz Karıjdağ’a
Gediyıh sola sağa
Bele işler yörimi
Sen kürt kızi ben ağa
Mendilimde kara var
Üregimde yara var
Gettim tabip yanina
Dedi var get yare var
Yüzüm yüzine bahar
Fiskaya’dan su ahar
Teze ferik var iken
Eskilere kim bahar
Ocahta duman olur
Gün olur zaman olur
Diyarbekir karpuzi
Her yerden yaman olur
Karanfilem kararım yoh
Zencefilem zararım yoh
Ben seni çohtan sevmişem
Senin benden haberin yoh
Gideriken nahıra
Buldum pahır parasi
Oğlan gelme peşimden
Yiyersen piçah yarasi
Hacılar Harabasi
Geli davul sesi
Özi gönül vermiş
Bırahmi babasi
Hayva attım nar
İpek könlek dar geldi
Kapiya kölge basti
Ele sandım yar geldi
Küsmişem karışmanam
Baramda da barışmanam
Göz aştım seni gördüm
Gayr ile konuşmanam
Mani demaha geldim
Kaymah yemaga geldim
Kaymah yemah bahane
Seni görmağa geldim
Mavi zıbın asıli
Koltuhlari kasıli
Ben o yâre ne diyem
O yar bana küsili
Mektup yazdım acele
Al ohi da hecele
Mektup benim vekilim
Koy koynunda gecele
Mektup yazdım kış idi
Kalemim gümüş idi
Daha çoh yazacahtım
Barmahlarım üşidi
Mektup yazdım yaz idi
Kalemim kiraz idi
Daha çoh yazacahtım
Mürekkenim az idi
Minarede ezan var
Has bahçada gezen var
Diyarbekir için de
Üregimi ezen var
Minarenin alemi
Kaşlar kudret kalemi
Sahan dedim güzel ol
Demedıh yah alemi
Paçalardan kuş uçti
Mendilim suya düşti
Ağlama yar ağlama
Ayrılıh bize düşti
Pencereden yar bahi
Elinde çorap dohi
Şu kızın güzelliği
Beni candan yahi
Portakal leymun
Gül destesi ayıhla
Sen benim olacahsan
Gece gündüz sayıhla
Şu dağlar bizim ola
Meyvasi üzüm ola
Yar yatmiş yuhudadır
Yastığı yüzüm ola
Tüfengim doli saçma
Sevdiğim benden kaçma
Yedi yerde yaram var
Bir yara da sen açma
Yol üstünde han olur
Han kapısi yan olur
Yarim senin yoluda
Kavga degil kan olur
