Gözlere bayram yaşatan cennet manzaralı Diyarbakır Eğil ilçesi. İnanç ve Kültür turizminin yanında Tarihi, Dini ve Spor turizmininde olduğu Peygamberler Diyarı ilçemiz.
Nice sevinçlere, kederlere, ev sahipliği yapmış doğunun tüm özelliklerini yansıtan ve sekiz bin yıllık tarihi geçmişe sahip olan kent, köklü tarihi ve bu tarihin gelişmiş kültürü ile çok önemli yer tutmaktadır. Kent, tarihin ilk çağlarından beri bulunduğu konum gereği kuzey Mezopotamya ve Anadolu medeniyetlerinin geçiş bölgesinde bulunmaktadır.
Sular çekilince kabir ve mezarlıklar gün yüzüne çıkar. Su altında bir kaç köy var , bu yüzden çıplak gözle bu mezarlık, camii ve eski köyü görmek mümkündür. Tarihi olan Tekkenin ve Caminin minaresi sular altında gözle açık şekilde görülür. Baraj yapımından dolayı Peygamberlerin kabirleri gizlice taşınırken, Hz Yunus’un kabri taşınamamış hala suların altındadır. Yunus Peygamberin, kabrinin taşınmamasını taşıyan molanın rüyasına girerek söylemiştir.
Taşınma Hikayesi
Hz Elyesa Taşınırken
Barajdan yapımından dolayı sabah güneş doğmadan kabirler gizlice taşınmaya çalışılmış. Kabirleri kimsenin duymaması ve bilmemesi için sadece işlemleri yapan 7 kişi biliyormuş. Sabah güneş doğmadan kabirlerin yeri değiştirilmeye çalışılırken, Hz Elyesa’nın kolay bir şekilde yerinden çıkarıp,tabuta koyuluyor taşınmak için .Öncesinde selfi kabuk denilen yumurta akı ile karıştırılmış bir katmanla kapalı olduğundan cesede bir şey olmamış.
Hz Zülkifl Taşınırken
Bir türlü cesedine ulaşamayan imam ve molalar, tam vazgeçmek üzereyken bu işi buraya getirdik bu yolun dönüşü olmaz deyip pes etmeyip tesadüfen buldukları, duyulan rivayetler arasında. Buluyorlar ama Hz Zülkifl’in baya kızdığını söylüyorlar, yerinden kalkmadığını, tabuta koyalım diyorlar ama normal bir insan ağırlığından çok fazla ağır olduğunu,kaldırılamayacak kadar ağırlaştığını söylüyorlar.Yerinden kalkmadığını söylenen rivayetler arasında. Zorla yerinden nakil ederlerken , zorlama sonucu açılan başının kefenden çıkan saçlarının ne siyah ne beyaz olduğu söyleniyor.
Peki yüzüne bakamadınız mı denildiğinde ? Utandık, hayadan yüzüne bakamadıklarını söylemişler.
Farklı bir rivayette görenin ise yüzünde ne çürüme ne yaşlanma nede farklı bir işlem gördüğünü ifade ediyorlar. Mis gibi bir kokunun üzerlerinde olup ve kefenlerinin tertemiz olduğu “dün ölmüş gibi” sözleri kullanılıyor.
Kral Kızı Efsanesi
Diyarbakır bir çok medeniyete ev yapılan şehirdir. Bunun yanı sıra Anadoluyu en iyi sentezleyen şehirdir. Efsanelerle dolu olmasının nedeni yaşanmışlığından dolayıdır.
Efsanelerinden yola çıkarak yaşanılan dönemin şartlarını tahmin edebiliriz.
Şeklin Gizemi
Tüm Dünyada olduğu gibi bazı mekân ve illerin isimleri daha çok yaşanan olayların bıraktığı efsanevi değerlerden esinlenerek bırakılmıştır..Dünya tarihinde ilk kez bir araya gelerek toplu yaşama adım atıldığı Diyarbakır’da da halen konuşulan bir çok efsanevi hikayeler mevcuttur.
Şekilsel olarak çok dik bir yamaca kurulmuş olan Eğil Kalesinin 3 tarafını dik yamaçlarla beraber Dicle Nehri Güvenlik şeridi oluşturmakta, Dicle Nehri ile kale kıyısında ise yaptırılan mağaralarla güvenlik bir kat daha arttırılmakta, 4. tarafta ise tek parçadan oluşan ve oldukça yüksek olan bir kaya hakimdir, bu kaya üzerinde kabartma ile kazılmış olan figüre verilen isimde Kral kızıdır..Bu Figür’ün en büyük özelliği istenilen anda görülmemesidir, Kabartma ancak Güneş 180 derece açı ile vurduğu zaman görülebilir ve bu süre 1 dk’dır..
İçinde birçok gizli geçit ve ambarların olduğu kaleyi kuşatmaya çalışan bir başka savaşçı, Eğil Kalesini kuşatmak ve İsminden söz ettirmek için bu topraklara gelir, Kral kızı barajı yakınlarında karargâh kuran kuvvet Halka, özellikle de bakire kızlara zulüm yapar, o dönemde zor günler geçiren Eğil Kralı olaylar karşısında zayıf kalır, ihtiyar kral tüm yetisini zaten kızına bırakmıştır, her yönüyle zayıf duruma gelen krallık bu işi anlaşma yoluyla çözmenin yollarını arar, elçiler aracılığı ile yapılan görüşmelerden sonra, barbar savaşçı Eğil kralı’nın kızı ile bir gecelik ilişki karşılığında buradan gideceğini söyler, bu karara karşı çıkan Kralın kızı özel bir istekle teklifi kabul eder…
Teklife göre Kralın kızı kendi adamları ile bir sal’la nehrin kıyısına gelecek, kıyıda bir at hazır durumda bekletilecek, at ile yapılan yolculuk sonrasında saray varılacak, o an da sarayda hiçbir asker bulunmayacak ve barbar savaşçı odasında yatağında hazır olacak bu iş en kısa sürede bitirilecekti..
Bu teklif önce kabul edilmese de sonra kabul görür ve uygulamaya konulur, yapılan anlaşma gereği olaylar gelişir ve kralın kızı saraya gitmiştir, hazırlığını tamamlamış olan barbar asker yatakta kralın kızını bekliyordu, inceden sokulan kralın kızı kendisine sarılı olan bu barbar savaşçıyı sırtından hançerleyerek, geldiği at ile uzaklaşıp Dicle nehri kıyısında bulunan sal’la kaleye doğru ilerler ve nehirden kaleye çıkan geçitten kaçıp kurtulur.. Bir süre sonra ölen Barbar savaşçının askerleri dağılıp Eğil bölgesini terk eder ve o günden itibaren Kral kızı ismi anılmaya başlayıp bu günler kadar süregelir…
Eğil Efsanesi
Efsane, bir evliyadan söz eder. Diyarbakır’a gelmiş. Şehirden uzaklaşıp beldeye varmıştır, karşısına bir kale çıkar. Bir kemerin üzerine kurulu büyük bir kale. Evliya, bu görüntü karşısında sadece tek söz söyleyerek bunun üzerine kemer boynunu bükecektir.
-Eğil!
O günden sonra kemer eğilir ve bu bölge Eğil ismiyle hafızalara yerleşir. Gelen bir kez daha gelip görmek ister Eğil ilçesini. Bereketli hilal içerisinde yemyeşil bir bahçesi olmasından mı manevi bir atmosferinin olmasından mı, tarihin olduğu bugüne şerefle taşıdığı hatıraların sapa sağlam kaldımasından mı bilinmez ama bu topraklara ayak basan herkesin geri döndüğü söyleniyor.
Bildiğiniz Eğilin hikayesinin ilk çağlardan bugüne binlerce yıldır devam eden bir sergüzeşt olduğudur.
Eğildeki Egemenlikler
Kaynaklar paleotik çağda Eğilde olduğu tahmin edilen yerleşimlerden bahsediyor.
Asurlular
Urartular
Medler
Slovaklar
Romalılardan
deliller bu küçük yüz ölçümüne sığmayı başarmış, büyük tarihin geçmişini ispat ediyor.
Son olarak Osmanlının idaresine geçti Eğil, Türkiye tarihinde gerçek bir Anadolu sentezi olarak varlığını sürdürmeyi başarıyor.
Gözünüzün değdiği, her zerresinden ayrı bir medeniyetin nağmelerini fısıldar Eğil. Peygamberlerin’de yaşamış olması ve metfun bulunmaları bir hayli önemli kılar.
Peygamberler Diyarı
Tarihi belgelerde yer verilen 5 peygamberi olan ,halk burada inanılan dört peygamberi 1000 (bin) yıllardır manevi dünyasında misafir eden kutlu bir coğrafyadır.
Eğil’de Kuran-ı Kerimde zikredilen Hz Zülkifl Peygamber ve Hz Elyesa Peygamber, Nebi Harun-i Asefi, Nebi Alak ve Nebi Harut’un kabirleri bir aradadır.
Türkiye’den ve dünyadan gelen turistlerle dolup taşıyor her gün.
Ayrıca Nebi Ömer, Piri Can, Nebi Zenun, Nebi Danyal ve Nebi Hürmüz’ünde bu toprakları şereflendirdiği söylenmekte ,dilden dile.
Eğil, hayatına manevi bir teneffüs almak isteyen herkesi Diyarbakır’a davet ediyor.
Eğil Barajı gelmeden önce
Eğilin eski yerlileri ,baraj gelmeden önce köylerinde yaz ayları meyve ve sebze satarak kış ayları ise sallarla odun taşıyarak , şehir merkezinde sattıklarını ifade ediyor.
Herkesi bu kutlu topraklara bekliyoruz….
