- Diyarbakır Kalesi (2015)
- Hevsel Bahçeleri (2015)
Diyarbakır Kalesi ve Surları özellikleri nelerdir?
-UNESCO Dünya Miras’ı listesinde bulanan en önemli tarihi yapılarından bir tanesi Diyarbakır Surlarıdır. Diyarbakır (Amed) şehrinin birçok önemli tarihi yapısı olmasına karşın en ünlüsü ve dünya çapında tarihi eser niteliği bulunan bir yapıdır.
-Yaklaşık dokuz bin yıllık tarihi olan surlar, Çin Seddi’nin ardından dünyadaki en uzun ve geniş savunma duvarıdır.
-Diyarbakır kalesini oluşturan iç kale ve dış kale duvarlarının (surlarının) şekli “Kalkan balığı” şekline benzemektedir.
-Yapıldığı dönemde eski Diyarbakır’ın tamamını içine alan bu surlar günümüze kadar ayakta kalmayı başarmış ve dayanıklılığını göstermiştir.
-Diyarbakır kalesi ve surları savunma amaçlı yapılmış yapılardır.
-Özellikle iç Kale yapıldığı günden günümüze yönetim merkezi olarak kullanılmıştır.
-Kesin olarak yapılış tarihinin bilinmemesiyle birlikte yapılan araştırmalara göre surların tarihinin bölgenin yerli halkı olan Huriler tarafından M.Ö. 4000 – 3000 yıl önce yapıldığı Bizans İmparatoru Costantinus tarafından ise M.Ö. 349 yılında restore edildiği bilgisi bulunmaktadır.
-Diyarbakır kalesinde (surlarında) iç kale ve dış kale olmak üzere iki bölüm
bulunmaktadır.
-Dış kale surlarının uzunluğu yaklaşık olarak 5,5 Km’dir.
-Bu surlardan dışarı 4 adet kapı açılmaktadır.
*Dağ kapı (kuzey)
*Mardin Kapı (Güney)
*Yeni Kapı (Doğu)
*Urfa Kapı (Batı)
-Bu 5,5 Km’lik surlar üzerinde 82 adet burç bulunmaktadır. Bu burçların yüksekliği ise 10 ila 12 metre arasında olup kalınlığı yaklaşık olarak 3 ila 4 metredir.
-İç kale tam olarak dış kalenin kuzeydoğu kısmında bulunur ve Virantepe adı verilen tepe üzerine konumlandırılmıştır.
-Diyarbakır surlarında bulunan yazılar arasında geçmiş yıllar öncesine ait olan Küfî yazıları en dikkat çeken eserler arasında yer almaktadır.
-Diyarbakır Surları üzerinde çok miktarda motif bulunmakta ve 12 devlete ait kitabeler yer almaktadır.
-Diyarbakır Kalesi ve Surları 2015 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır.
-Bu motifler bu devletlerin neredeyse tamamının tarihini aydınlatmaktadır.
-Bu motiflerde bitkisel ve hayvansal figürler bulunmaktadır.
-Surlar üzerindeki motiflerde, figürlerde, burçlarda ve kabartmalarda özellikle İslam kültürü, Roma ve Bizans Kültürü ile Arap, Selçuklu ve Osmanlı figürleri bir arada bulunmaktadır.
Diyarbakır surlarında kitabeleri bulunan 12 devlet hangisidir?
- Romalılar
- Bizanslılar
- Abbasiler
- Mervaniler
- Büyük Selçuklular
- Şam Selçukluları
- İnallılar
- Nisanoğulları
- Artuklular
- Eyyubiler
- Akkoyunlular
- Osmanlılar
Diyarbakır sur kalp Hevsel Bahçeleri
Diyarbakır’da bulunan Hevsel Bahçeleri, Dicle Nehri ile Diyarbakır Kalesi (surları) etrafında kalan bereketli toprakların adıdır.
Yaklaşık 7000 dönümlük bir alana sahip olan Hevsel Bahçeleri, Diyarbakır Surları ile beraber 2013 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine geçici olarak alınmıştır. 2015 Temmuz ayında 39’uncu Dünya Miras Komitesi Toplantısı’nda hem Tarihi Diyarbakır Surları hem de Hevsel Bahçeleri ”Dünya Kültür Mirası” olarak tescillenmiştir. UNESCO Dünya Kültür Mirası olarak belirlenen Hevsel Bahçeleri’nin bilinirliğinde ve turizm değerinde artış yaşanmıştır.
Tarımın anavatanı olan Mezopotamya bölgesinin verimli topraklarından biri olan Hevsel Bahçeleri, tahıl ambarı olmasının yanısıra 180’den fazla kuş türüne ev sahipliği yapmaktadır. Susamuru, tilki, sansar, sincap ve kirpi bir pek çok hayvana ev sahipliği yapan yeşil alanlar, gizli bir cennet gibidir. Hevsel Bahçeleri, uzun yıllar boyunca Diyarbakır şehrinin bütün sebze ve meyve ihtiyacını karşılamıştır. Ayrıca ünlü Diyarbakır karpuzu da Hevsel’de güvercin gübresinden yararlanılarak yetiştirilmektedir.
Bir çok kuş türünün göç yolu üzerinde bulunan Hevsel Bahçeleri, verimli topraklarıyla 180’den fazla kuş türüne ev sahipliği yapıyor. Kum kırlangıçları başta olmak üzere küçük akbalıkçıl (Egretta garzetta), tarla çitnesi ya da tarla kirazkuşu (Miliaria calandra), saksağan (Pica pica), kukumav (Athena noctua), yalıçapkını (Alcedo atthis), puhu (Bubo Bubo), kızıl şahin (Buteo rufinus) gibi türler bölgede öne çıkan türler olarak biliniyor.
